İtalya birliğinin 1861 yılında kurulmasından hemen sonra, 1863 yılında İstanbul’daki İtalyanlardan 40 kişi bir araya gelerek bir “işçi cemiyeti” kurdular.

İtalya’nın ulusal kahramanı Giuseppe Garibaldi ise uzun yıllarını geçirdiği İstanbul’daki bu toplantıda bulunmasa da diğer üyelerce başkanlığa getirildi. Garibaldi’nin dernekle irtibatta olduğunu hâlâ binadaki arşivde duran mektuplarından teyit etmek mümkündür.

İlk günlerde kahvehaneler gibi geçici mekânlarda veya mevcut başka derneklerin odalarında etkinlikler düzenlenmiştir. Cemiyetin 20 yıl boyunca kendilerine ait bir binaları olmamıştır. Bugün Garibaldi’nin adıyla anılan bina ise 1885 yılında, derneğin maddi olanakları biraz rahatlayınca üç eski ahşap evin satın alınıp yıkılarak arsalarının birleştirilmesinin ardından inşa edilmiştir.

Daha yapılır yapılmaz küçük gelmeye başlayan bina 1909 yılında büyütülerek bugünküne yakın bir görünüme ulaşıyor. Tadilatın başındaki isimlerden biri de Taksim Cumhuriyet Anıtı ile Ankara’daki Ziraat ve İş bankalarının da mimarı olan Giulio Mongeri. 

Uzun yıllar boyunca bu binada, balolar, toplantılar, düğünler, konserler, sergiler yapılmış ve yapı hem İstanbul’un İtalyanları hem de salonları kiralayarak kullanan diğer topluluklar için bir buluşma noktası niteliğinde kalmış. Binlerce kitaplık zengin kütüphanesinin kültür meraklılarını bir araya getiren birim olduğu da belirgin. 150 yıl boyunca yaptıkları tüm toplantıları, konuştukları tüm konuları da kaydettikleri defterler bugün yakın tarihin önemli tanıkları olarak aynı kütüphanede saklanmaktadır.

✶ Medya