Hacı Bayram-ı Veli Külliyesi Halvethaneleri

Halvethane Ankara ili, Altındağ ilçesi, Hacı Bayram mahallesinde Hacı Bayram-ı Veli Camii’nin altında bulunmaktadır.

Ethem Cebecioğlu ise Hacı Bayrâm-ı Velî’nin tekkesini 1415 yılında tesis ettiğini, halîfesi ve damadı olan İznikli Eşrefoğlu Rûmî’nin (ö.1469) burada on bir yıl kadar imamet görevini üstlendiğini, halvethânelerden birinin Hacı Bayrâm-ı Velî, geriye kalanlardan ikisinin de Eşrefoğlu Rûmî ve diğer halîfesi Akşemseddin (ö.1459) tarafından kullanıldığını ileri sürmektedir. Sonuçta 15. yüzyılın ilk çeyreği içinde, Hacı Bayrâm-ı Velî tarafından, altında halvethânelerin bulunduğu bir mescit-tevhidhâneyle bunun çevresinde, zâviye ölçeğinde mütevazı bir tesisin yaptırılmış olduğu kabul edilebilir.

Câminin zemini altında yer alan halvethâne (çilehâne) birimleri, harîminin tasarımı ve süslemesiyle tamamen câmi mimarisinin çerçevesine giren bu yapının tarîkat mimarisiyle olan bağlantısını somutlaştırmaktadır. Son cemaat yerinin doğu kesiminde yer alan merdivenlerden önce bir tür mescit niteliğindeki mekâna inilir. Bu mekânın batı duvarından abdest alma mahalline, küçük bir mihrabın bulunduğu güney duvarından bu yönde uzanan dar bir koridora geçilmekte, koridorun solunda (doğusunda) da dört adet halvethâne sıralanır. Bunlar kenarlarının uzunluğu 1.10-1.20 m. arasında değişen, 1.30 m. yüksekliğinde, içinde ancak bir kişinin oturarak ibâdet edebileceği küçük birimlerdir. Söz konusu halvethâneler, toprak kotunun altında yer alan ve en erken örneklerine Batı Türkistan’da Ahmed Yesevî’nin (ö.1169) tekkesinde rastlanan “tahtânî” halvethânelerin geleneğine bağlanmaktadır.

Baha Tanman — Hacı Bayram-ı Velî Külliyesi Mimari Özellikleri

Halvethaneler’in girişi caminin güneyinde olup sadece Ramazan ayının belli başlı günlerinde halka açıktır, bu günlerin dışında girişe izin verilmemektedir.

✶ İlişkili Yerler

Hacı Bayram-ı Veli Camii

Cami, Külliye