Hatuniye Medresesi, Kayseri

Hatuniye Medresesi, 1432 yılında Dulkadiroğulları hükümdarı Nasireddin Mehmed Bey’in eşi Hatice Hatun (Mısır Hatun) adına Kayseri’de yaptırılmıştır. Bu nedenle kaynaklarda “Hatuniye Medresesi” adıyla anılır. Hatice Hatun, Anadolu tarihinde ilk elçilerden biri olarak diplomatik başarılarıyla öne çıkmıştır. 1422’de Kudüs’te bir medrese yaptırmış, 1431’de vefat etmiştir.

Hatuniye Medresesi, klasik Selçuklu medrese geleneğini sürdürür. Tek katlı, açık avlulu ve iki eyvanlı olarak inşa edilmiştir. Giriş eyvanının karşısında dik tonozlu ana eyvan, yanlarında ise kubbeli dershaneler bulunur. Medresenin güneybatı cephesinde bulunan taç kapı, lotus yapraklı başlıklara sahip sütunçeleriyle dikkat çeker. Üzerindeki orijinal kitabe kırılmış, yerine Latin harfli bir kitabe konulmuştur. Taç kapının yanında bir zamanlar ortadan sütunla desteklenen iki kemerli bir çeşme yer alıyordu; fakat sonraki onarımlar sırasında kaldırılmıştır. Hatuniye Medresesi, 1430–1433 yılları arasında Kayseri’nin bir süreliğine Memlük Devleti’ne bağlı Şam emirlerinin nüfuzu altında kalması sebebiyle farklı adlarla da anılmıştır. Bu dönemde Memlükler, Anadolu’nun güneyindeki stratejik bölgeleri kendi nüfuz sahalarında tutmak için Suriye’deki valileri olan Şam emirlerini görevlendirmişlerdi. Kayseri de bu siyasetin bir parçası olarak kısa süreliğine onların etkisi altına girmiştir. Bu nedenle yapı, halk arasında hem “Şâmiler Medresesi” hem de daha sade biçimiyle “Şam Medresesi” adıyla tanınmıştır. Boyacıkapısı civarında bulunan yapıya zamanla hücreler eklenmiştir. 19. yüzyılda burada Seyyid Osman, Seyyid Mehmed Emin, Hızır ibn-i Abdullah, Seyyid Abdullah ibn-i Mehmed Ali, Şakir Efendi ve Adilefendizâde Hacı Enver Efendi mütevelli ve müderris olarak görev yapmıştır. Medresenin son müderrisliği ise Sarıabdullahoğulları ve onların evlatları tarafından yürütülmüştür. Günümüzde özel mülkiyete ait.

Dulkadiroğulları Beyliği

Dulkadiroğulları Beyliği, 1337’de Zeyneddin Karaca Bey tarafından kurulmuş, Oğuzların Bozok koluna mensup Bayat boyundan gelen bir Türkmen beyliğidir. Konumu itibarıyla doğuda Akkoyunlular, Safevîler ve Memlüklerle; batıda ise Eretnaoğulları, Osmanlılar ve Karamanlılarla sürekli mücadele hâlinde bulunmuş, yaklaşık iki yüzyıl boyunca denge siyasetiyle varlığını sürdürmüştür. Karaca Bey, Memlüklerle arası bozulunca Kahire’ye götürülmüş, önce hapsedilmiş ardından işkenceyle idam edilmiştir. Yerine geçen oğlu Halil Bey, bir suikast sonucu öldürülmüş, kesik başı Kahire’ye gönderilmiş ve bugün Kayseri Pınarbaşı’ndaki Emir Melik Gazi Türbesi’nin yanında bulunan Kesikbaş Türbesi’ne defnedilmiştir. Onun ardından beyliğin başına oğlu Nasireddin Mehmed Bey geçmiştir. Mehmed Bey, Osmanlılar ve Memlükler arasında denge siyaseti izlemiştir. Kızı birini Çelebi Mehmed ile, diğerini Memlük Sultanı Çakmak ile evlendirmiş, kendisi ise Kadı Burhaneddin’in kızı Hatice Hatun ile evlenmiştir. Bu dönemde Kayseri, Karaman Beyliği’ne bağlıydı. Ancak Memlüklülerin desteğiyle şehir Dulkadirlilerin eline geçmiştir. Kalıcılığı sağlamak için Mehmed Bey, Hatice Hatun’u Kahire’ye elçi olarak göndermiştir. Hatun, şehrin anahtarını ve hediyeleri Sultan’a sunarak diplomatik başarı göstermiştir. Bu sebeple “Mısır Hatun” diye anılmıştır.

✶ İlişkili Yerler

Kayseri Kültür Yolu

Diğer Türler