İnkaya Mağarası, Prof.Dr. İsmail Özer başkanlığındaki Uluslararası bir ekip tarafından 2012 yılından beri gerçekleştirilen Muğla ve Çanakkale İlleri Neojen ve Pleistosen Dönem Yüzey Araştırması kapsamında 2016 yılında keşfedilmiştir. Mağara, Çanakkale İli, Çan İlçesi, Bahadırlı Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Mağaranın ismi Bahadırlı Köyü sakinleri tarafından tanımlanan İnkayalar mevkii nedeniyle bilimsel çalışmalarda değiştirilmeden aynen korunmuştur. İnkaya Mağarası’nda 2017-2020 yılları arasında Troya Müzesi Müdürlüğü başkanlığında, 2021 yılından beri de Cumhurbaşkanlığı Kararlı Kazı statüsünde çalışmalar sürdürülmektedir.

İnkaya Mağarası, Çanakkale İl Merkezine 55 km., Çan İlçe Merkezine 15 km. ve Bahadırlı Köyü’ne 2 km. mesafededir. Mağaranın deniz seviyesinden yüksekliği 235 m.’dir. Mağara tavanı toprak seviyesinden 3 m. yukarıda olup, içine girilince toprak altına doğru genişlemektedir. Mağara ana bölümü 20×30 m. boyutlarında olup, kuzey-güney doğrultusunda yer yer yıkılmış, yer yer toprak altında devam eden 100 m. kadar bir kayalık sisteminden meydana gelmiştir. Mağaranın bulunduğu tepenin dere yatağına doğru eğim yapan doğu yamaçları yüzlerce metrekarelik bir alana yayılmış bulunan çakmaktaşı hammadde kaynakları ve yüzey buluntuları ile kaplıdır. İnkaya Mağarası, Bahadırlı köyü sınırları içerisindeki Çakmaktepe üzerinde bulunan Geç Roma-Erken Doğu Roma özellikli mozaik taban nedeniyle 2011 yılında ilan edilen 1. Derece Arkeolojik Sit alanı içerisinde kalmaktadır.

Mağaranın tabakalanma sisteminin anlaşılabilmesi için ilk yıllarda farklı bölümlerinde kazı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla mağaranın kuzeydoğusunda, doğusunda, güneydoğusunda, batısında ve ana odanın içinde açmalar kazılmaya başlanmıştır. Kazı buluntuları GIS sistemine uyumlu bir şekilde açmanın içerisinde koordinatları alınarak kaydedilmektedir.

İnkaya Mağarası kazı çalışmalarında ilk olarak tüm alanın karelemesi yapılmıştır. Buluntular, mağarada yaşayan Paleolitik dönem insanlarının alan kullanımları ve günlük aktivitelerini ortaya çıkartmak amacıyla, Dünya’da yaygın olarak kullanılmaya başlanılan GIS (Coğrafi Bilgi Sistemleri)’e göre x, y, z koordinatları alınarak kaydedilmektedir. Orta Paleolitik Döneme tarihlendirilen İnkaya Mağarası’nda 4 sezondur devam eden kısa süreli çalışmalarda mağaranın iç ve dış dolgularında 5 farklı alandaki açmalarda kazı yapıldı. Kazılarda elde edilen yontmataş buluntular arasında yer alan ve mağarada yaşayan dönem insanlarının günlük aktivitelerinde yapıp kullandıkları 7500’ün üzerinde numaralı yontmataş alet kalıntısı çalışılmıştır. İleriki yıllarda iyi korunmuş dolgularda fosil insanlara ve hayvanlara ait organik kalıntıların bulunması beklenmektedir. Mağarada kullanılan hammadde kaynağı çakmaktaşıdır. İnkaya Kazısı, ülkemizde aktif olarak devam eden çok az sayıdaki mağara kazısından biridir. Aynı zamanda Batı Anadolu’da şimdiye kadar yapılmış ilk ve tek mağara kazısı olması açısından önemlidir. Mağara, Orta Paleolitik Dönemde kuzey yarımkürede hüküm süren buzul dönemlerinde yaşayan insanların, Ortadoğu’daki Tabun, Amud, Kebara, Shanidar buluntu yerleri ile Avrupa’daki Krapina, Vindija, Saccopastore, Le Moustier gibi buluntu yerleri arasındaki göçleri ve genetik/kültürel bağlantılarını ortaya çıkarması açısından kilit konumundadır ve uluslararası bir ekip tarafından yapılan kazılar bilim dünyasında ilgi ile takip edilmektedir.

İnkaya Kazısı