Kocaeli’nin Kandıra ilçesinde Hacılar köyüne bağlı Yağbolu/Yağbulu mevkiinde Kocaeli Müze Müdürlüğü tarafından bir mağara tespit edilmiştir. Mağaranın hemen güneybatısında su kaynağı yer alır. Ayrıca bu su kaynağından kuzeye ormanın içine doğru devam edildiğinde bir başka mağara ile daha karşılaşılmaktadır. Bu mağaranın içinde de dolgu toprak ve su vardır. Mağaranın yakın çevresinde Kocadere deresi bulunduğundan muhtemelen mağara yakınındaki bu su kaynağı Kocadere’ye bağlanmaktadır. Mağara tam anlamıyla ormanın içerisinde ağaçlarla kaplı ve su kaynağı kenarında bir alanda yer almaktadır. Kybele kült törenlerinin olmazsa olmazı su kaynağı ve mağara çevresinde bulunan çam ağaçları bu alanda da kendini göstermektedir.

Mağaranın içerisinde yapılan araştırmalarda kandiller, seramik parçaları ve Kybele kabartmalı yazıtlı bir sunak tespit edilmiştir. Yakın zamanda defineciler tarafından mağaradan çalınan sunak, müze müdürlüğünün ve kolluk kuvvetlerinin titiz çalışmasıyla bulunarak müze müdürlüğüne teslim edilmiştir. Mağarada bulunmuş olan yazıtlı ve Kybele tasvirli sunağın ön cephesi bir tapınağın ön cephesi olarak işlenmiştir. Tanrıça iki sütunlu üçgen alınlıklı bir naiskosun içerisinde bir tahta oturmakta ve sadece sol yanında bir aslan betimi vardır. Üçgen alınlığın hemen üst kısmında yazıt mevcuttur. Ancak yazıt deforme olduğundan okunamamaktadır.

Tahtta oturan tanrıçanın başında yüksek olmayan bir polos ya da sur tacı yer almaktadır. Tanrıçanın yüzü çok fazla deforme olup aşınmıştır. Kısa kollu bir khitonun üzerine hymation giymiş olan tanrıçanın sol yanında bir sunağın üzerine oturmuş aslan yer alır. Aslan kükrer gibi tasvir edilmiştir. Sol dirseğini aslanın başına yaslamış olan tanrıça sol eli ile başını ya da tacını tutar. Tanrıçanın ayakları bölgenin bazı diğer Kybele betimlerinde olduğu gibi bir tabure üzerine değil; direkt yere basmaktadır. Phiale/patera tuttuğu düşünülen sağ eli ise kırık ve eksiktir. Ancak phialenin bir kısmı korunmuştur. Tüm bunlar incelendiğinde tanrıçanın stilinden dolayı Kandıra Kybelesi’nin Roma Dönemine ait olduğu düşünülmektedir. Kandıra Kybelesi oldukça ünik bir eserdir. Eserin ‘tam anlamıyla’ bir benzeri bulunmadığından yerel bir ustanın elinden çıktığı düşünülmektedir.

Aktüel Arkeoloji – Kandıra Kybelesi