Sümerbank Nazilli Basma Sanayii Müessesesi

Türkiye Cumhuriyeti’nin devlet eliyle kurmuş olduğu ilk basma sanayi fabrikasıdır. 65000 m² lik bir alanda kurulmuştur. 25 Ağustos 1935 yılında temeli atılmış ve 9 Ekim 1937 tarihinde büyük bir törenle Atatürk tarafından hizmete açılmıştır. Fabrika idari binası giriş kapısının sağ yanına günün anısına konulan kitabe şöyledir.

“Atatürk, birinci endüstrileşme planına göre, Sümerbank’ın kurduğu ilk Türk basma fabrikasını açtı. 9 Bşrinci Teşrin 1937”

Makine ve teçhizatı narenciye karşılığında Sovyetler Birliği’nden tedarik edilmiştir. Sosyal Fabrika projesinin somut örneği olarak sadece fabrika yapısı değil lojmanları, okulu, hastanesi, radyosu, kreşi, sinema salonu, golf alanı, fırını ve hamamı da mevcuttur. Nazilli merkezinden geçen demiryolunun fabrikaya bağlantısı sağlanarak hem lojistik hem de çalışanların ulaşımı açısından kolaylık sağlanmıştır. Nazilli ve fabrika arasında işçileri taşıyan küçük trene de çıkardığı sesten dolayı “Gıdı gıdı” treni denmiştir. 2002 yılında faaliyetlerine son verilerek kapatılmış, sonrasında Adnan Menderes Üniversitesine devredilmiş ve üniversitenin Sümer Kampüsü haline getirilmiştir. Lojmanların bulunduğu alan ise Nazilli Belediyesine devredilmiş, lojmanlar yıktırılarak alan Sümer Parkı haline getirilmiştir.

Fabrika kapatıldıktan kısa süre sonra Londra’da Dünya güzeli seçildiğinde Azra Akın’ın üzerindeki giysinin kumaşı da Sümerbank Nazilli Basma Fabrikasında üretilmiştir.