Pertevniyal Valide Sultan Camii Avlu Kapısı Çeşmeleri

Cümle kapısının sağında ve solunda yerinden sökülüp külliyenin yıkılan ihata duvarının yerine kurulmuş olan dört adet çeşme bulunur. Kapı kütlesinden daha alçakta biten ve yanlarda ikişer, ortada birer adet sütunla ayrılan bölümlerde yine ikişer palmet başlıklı sütunçeli ve kemerli derin çeşme nişleri yer almaktadır. Hepsinin sülüs hatla yazılmış tarih kitâbeleri şair Saffet’e aittir. Avlunun batı yönünde ve duvarın dış yüzünde yol seviyesinde kalmış, suyu akmayan iki çeşme üzerindeki kitâbeler ise Hattat Sersikkekünân Abdülfettah Efendi tarafından 1279’da (1862-63) yazılmıştır.¹

Kitabeleri;

Göreydi âb-ı sâf-ı Vâlide Sultânı İskender
Düşüp mâ’üʽl-hayâtı bulmağa düşmezdi sevdâya
Selâsetle dedim Safvet bu cârû hayra nev târîh
“Durur cümle akan sular bu ayn-ı mehd-i ulyâya
H. 1289 / M. 1872

Muharremde tamâm oldu bu dil-cû çeşme-i ihsân
Hüseyn-i Kerbelânın rûhunu şâd eyledi Yezdân
İçip bir sû dedim târîhini Safvet safâlarla
“Müferrih çeşme yapdı Aksaray’da Vâlide Sultân”

Hak eder bir kat dahi cennette Hân Mahmûdu şâd
Eyledi rûhiyçün inşâ hem-ser-i pâki sebîl
Nakş olunsa tâşına târîhi ey Safvet değer
“Yapdı Hân Abdülaziz’in mâderi pâk-i sebil”

Teşnegâna Vâlide Sultân edip işrâb-ı âb
“Efdalü’l-âmâli sakyü’l mâ’”a etdi imtisâl
Abd-i ihsân-cûy Safvet söyledi târîhini
“Yapdı aʽlâ çeşme-i nev Vâlide Pertevniyâl”
H. Muharrem 1288
M. Mart-Nisan 1871

Fîsebîlillâh bu vâlâ menbaʽı bünyâd edip
Eyledi celb-i duʽâ Sultân-ı kevne Vâlide
İç suyun Safvet şifâ olsun yâzıp târîhini
“Yapdı bir şâfî sebîl atşân-ı kevne Vâlide”

1. Doğan Yavaş, “Pertevniyal Valide Sultan Külliyesi“, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2007, cilt 34, sayfa 241-242 ↩︎

✶ İlişkili Yerler

Pertevniyal Valide Sultan Camii

Cami