Haşimi Emir Osman Efendi Türbesi

919’da (1513) Sivas’ta doğdu. Asıl adı Osman’dır. Tarikat silsilesi hakkında kaleme aldığı “sevdiğim” redifli manzumesindeki “Nesl-i pâk-i Mustafâ vü Murtazâ’dır Hâşimî” mısraından da anlaşılacağı üzere Hz. Ali neslinden geldiği için “seyyid” ve “emîr” lakabıyla anılmış, yine bu sebeple şiirlerinde Hâşimî mahlasını kullanmıştır. Acem seyyidleri gibi saçlarını uzattığından Saçlı Emîr olarak ve tekkesinin bulunduğu yer dolayısıyla Kasımpaşalı nisbesiyle de anılır. Evliya Çelebi ondan “eş-Şeyh Osman yani Emîr Sultan” diye bahseder, tekkesini de Emîr Sultan Tekkesi olarak tanıtır (Seyahatnâme, I, 418, 425). Peçevî’nin “Mevlânâ Muhammed b. Abdülevvel ki Saçlı Emîr denmekle meşhur idi” (Târih, s. 55) şeklinde verdiği künyesi başka kaynaklarda yer almamaktadır.

Hâşimî öğrenim için genç yaşta Amasya’ya, oradan da İstanbul’a gitti. Sahn-ı Semân Medresesi’nde okurken tasavvufa meylederek tahsilini bıraktı ve devrin birçok meşâyihine hizmette bulundu. Bu sırada gördüğü bir rüya üzerine Vize’ye gitti. Burada, rüyasında Hz. Ali sûretinde gördüğü devrin Bayramî-Melâmî kutbu Sârbân Ahmed’in mensuplarından Vizeli Alâeddin Efendi ile karşılaşarak ona intisap etti. Seyrüsülûkünü, Alâeddin Efendi’nin vefatından (970/1562-63) sonra yerine geçen Gazanfer Efendi’nin yanında sürdürdü. Onun emriyle Amasya’ya gidip irşad hizmetine başladı. Gazanfer Efendi’nin vefatı üzerine İstanbul’a döndü (974/1566-67). Kasımpaşa ile Okmeydanı arasındaki Kulaksız semtinde günümüzde kendi adını taşıyan ve cami olarak kullanılan zâviyeye yerleşti. Oğlan Şeyh İsmâil Ma‘şûkī ve Hamza Bâlî meşrebinde olduğu, onlar gibi şeriata aykırı hareketlerde bulunduğu dedikoduları etrafa yayılınca, istikamet sahibi oluşuyla halk ve devlet nezdinde itibar sahibi bulunan Halvetî şeyhlerinden Nûreddinzâde’ye intisap ederek yanında erbaîne girdi. Hulvî’nin naklettiğine göre bu sırada gördüğü bir rüyayı Nûreddinzâde’ye anlatıp yorumunu sorunca, “Emîr, senin bize ihtiyacın yok. Var git, dervişânın ile meşgul ol. Bizim kisvemizi ve evrâdımızı terketme” cevabını aldı. Bunun üzerine tekkesine dönüp hizmetine devam etti. 11 Zilkade 1003 (18 Temmuz 1595) tarihinde öldü ve Kasımpaşa’da Kulaksız’daki tekkesinin hazîresine defnedildi.

Vizeli Alâeddin tarafından Gazanfer Efendi’nin kızıyla evlendirilen Hâşimî Emîr Osman’ın vefatından sonra yerine oğlu Seyyid Câfer Efendi geçti. Hâşimî’nin Muhtârî ve Emîrî mahlaslarını kullanan şair iki oğlu daha olduğu bilinmektedir (Kınalızâde, I, 186; II, 881).

Sarı Abdullah Efendi Hâşimî’yi güzel yüzlü ve keramet sahibi bir velî, Nev‘îzâde ise cezbeli, keramet ehli, herkesin hürmet gösterdiği bir şeyh olarak tanıtır. Hâşimî Emîr Osman’ın bağlı olduğu kol Bayramî Melâmîleri’nin silsilesiyle birleşmekle birlikte tekke açıp âyin, evrâd ve ezkârla meşgul olması melâmet yolundan uzaklaştığını göstermektedir. Bunda, o dönemde Bayramî Melâmîleri aleyhinde yürütülen faaliyetlerin de etkili olduğu söylenebilir. Hediyyetü’l-ihvân müellifi Nazmî Efendi onu Bayramî Melâmîleri’nden ayrı bir kategoride değerlendirir ve “tarîk-i Bayramî” üzere âyin icra ettiğini bildirir.

Kaynak: Mustafa İsmet Uzun, Hâşimî Emîr Osman Efendi – İslam Ansiklopedisi

✶ İlişkili Yerler

Saçlı Emir Tekkesi

Cami, Tekke

Ali Paşa Çeşmesi, Kulaksız

Çeşme

Saçlı Emir Efendi Tekkesi Haziresi

Hazire-Mezarlık