Osmanlı Dönemi’nde Baş Çeşme’nin bulunduğu mahalle, ‘Çeşme Mahallesi’ adıyla biliniyordu. Aynı mahallede bulunan mescit de ‘Çeşme Mescidi’ şeklinde adlandırılmıştı. Bu bilgilerden Baş Çeşme’nin dönemin önemli çeşmelerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Çeşmenin bulunduğu yer günümüzde, Ulucanlar Caddesi üzerinden ayrılan Gazeteci Kemal Aşık Caddesi’ne girildiğinde hemen sağ kolda yer alan 4 numaralı apartmanın yakınına denk gelmektedir. Burada daha önceden ‘Çeşme Camisi’ adıyla bilinen bir cami bulunuyordu. Caminin kuzey tarafında ise Baş Çeşme vardı.

Bu alanda bulunan yapılar (Seyfiye Medresesi, Mevlevihane ve Çeşme Mescidi) Ulucanlar Caddesi açılırken 1969 yılında yıkılmıştır (Erdoğan, Altındağ’ın Manevi Coğrafyası, s.191). Baş Çeşme’nin de bu dönemde yıkıldığı düşünülmekle birlikte, 1971 tarihli Ankara bölge paftasında, aynı yerde ‘Bereke Çeşmesi’ şeklinde kaydedilmiş bir çeşme gösterilmiştir (Öney, pafta 4). Bu kayıt, çeşmenin (ismi değişmiş olarak) 1972 yılına kadar varlığını korumuş olabileceğini düşündürmektedir.

Kaynak: Osmanlı Döneminde Ankara’nın Mahalle Çeşmeleri – İbrahim Yavuz İşçen

✶ Medya