Esir Hanı ya da Esir Pazarı, İstanbul tarihinin karanlıkta kalmış konularından biridir. Bu han ile ilgili ilk bilgilere Fâtih Sultan Mehmed’in vakfiyelerinde rastlanmaktadır. Ancak bu vakfiyelerde söz konusu hanın ne zaman yaptırıldığına dair bir bilgi yoktur. Bununla beraber bu hanın Fâtih tarafından aynı bölgede yaptırılmış olan birkaç han ile birlikte yaptırılmış olması kuvvetle muhtemeldir.

Esir Hanı, Fâtih’in Ayasofya vakfına tahsis etmiş olduğu vakıf eserlerden biridir. 1489 tarihli vakıf sayımlarında burası Esir Bâzârı ve Süleyman Paşa Hânı adı ile kaydedilmiştir. Tarihi tespitlere göre burası, bugünkü, Nur-ı Osmaniye Camii ile Atik Ali Paşa Camii arasında veya biraz daha yukarıda Kürkçüler Çarşısı’na doğru Tavukçu Bâzârı denilen yerde idi. Aynı kayıtlara göre daha önce esir satışı Kapalıçarşı bedestenleri civarında yapılıyordu. Daha sonra Süleyman Paşa Sarayı Esir Pazarı olarak kullanılmaya başlanmıştı. Eski Esîr Bâzârı da bunun yanında bulunmakta idi. Bunların yanında Cendere-hâne denilen kısım ve çevresinde de bir esnaf grubu birikmişti. Esir Hanı, XIX. yüzyılın ikinci yarısında esir satışının yasaklanmasına kadar devam etmiş, bundan sonra da bir süre kullanılmıştır. XX. yüzyıl başlarında ortadan kalkmıştır. Birkaç yüzyıllık hayatında pek çok değişiklik geçirmiş, yangınlar ve depremlerden etkilenmiştir. İlk devirlerde ahırı, hamamı ve iki katlı bir yapıya sahip olduğu bilinmektedir. Daha sonra bu özelliği biraz değişmiştir.

Kaynak: https://www.bingol.edu.tr/documents/%C4%B0stanbul%20Esir%20Han%C4%B1.pdf