Kurşunlu Camii Mezarlığı, adını aldığı caminin haziresinin zamanla genişletilmesiyle oluşmuş küçük ama önemli bir mezarlık alanıdır. Kayseri şehir merkezinde, Kurşunlu Camii’nin güney ve batı cephelerindeki avlular mezarlığa dönüştürülmüş, özellikle güney avluda mezar yoğunluğu oldukça fazlaydı. Her ne kadar İyiler ve Hacı Kılıç Mezarlıkları kadar geniş olmasa da, Kurşunlu Camii Mezarlığı, dönemin toplumsal yapısını ve defin kültürünü yansıtan özel bir alan niteliği taşımaktaydı.

Sözlü kaynaklardan edinilen bilgilere göre bu mezarlık, özellikle ulema sınıfına ait şahısların defnedildiği bir yerdi. Bu da kavuklu mezar taşlarının sayıca çok olmasıyla desteklenmektedir. Yani, dönemin din âlimleri, medrese hocaları ve yüksek rütbeli dini görevlileri burada ebedi istirahatgahına kavuşmuştur. Bu yönüyle Kurşunlu Mezarlığı, sıradan bir halk mezarlığından öte, Kayseri’nin ilmî ve ruhani kimliğine dair önemli ipuçları barındırmaktaydı.

1880’li yıllara ait eski Kayseri haritalarında Kurşunlu Camii çevresinin mezarlık alanı olarak işaretlendiği görülmektedir. Başta caminin dört tarafını kuşatan bu mezarlık alanı, zamanla yalnızca güney cephesinde yoğunlaşmış, kuzey ve batı kısımlardaki mezarlar ya kaldırılmış ya da yapılaşmaya açılmıştır. Hugo Grothe tarafından çekilen 1909 tarihli bir fotoğrafta, caminin avlusunun mezar taşlarıyla dolu olduğu, çevresinin duvarla sınırlandığı ve güney yönünde iki giriş kapısı açıldığı net biçimde görülmektedir.

Ancak 20. yüzyılın başlarından itibaren, şehirleşme ve yeni yolların açılması gerekçesiyle Kurşunlu Mezarlığı da diğer şehir içi mezarlıklarla aynı akıbeti paylaşmıştır. 1910 yılında, dönemin Kayseri Mutasarrıfı Ahmed Muammer Bey ve Belediye Reisi İmamzade Mehmet Bey, halktan gelen bazı tepkilere rağmen şehir merkezindeki mezarlıkların kaldırılması yönünde adımlar atmışlardır. Bu kapsamda, Kurşunlu Camii çevresindeki mezarlığın da bir kısmı bu tarihte ortadan kaldırılmış olmalıdır.

1936 yılında, Kurşunlu Camii etrafında yapılan park düzenlemeleri sırasında çekilen fotoğraflar, o dönemde mezarlığın artık var olmadığını ortaya koymaktadır. Daha önce kaldırıldığı anlaşılan bu mezarlık alanının yerine önce mektep (Kurşunlu Mektebi), ardından yeşil alan ve park yapılmıştır. Günümüzde, hem Kurşunlu Mektebi’nin bulunduğu yer hem de eski mezarlık sahası tamamen park olarak kullanılmaktadır.

✶ Medya
Kurşunlu Camii Mezarlığı • William Lewis Sachtleben / UCLA • 1891 • Kaynak • 🔎
Kurşunlu Camii Mezarlığı • Hugo Grothe / Deutsche Fotothek • 1906 • Kaynak • 🔎

✶ İlişkili Yerler