Safa Mektebi

Safa Mektebi, 1927–1928 yıllarında dönemin belediye başkanı İbrahim Safa (1874–1931) tarafından inşa ettirilmiş olup adını da buradan almıştır. Halit Erkiletlioğlu’nun aktardığına göre, yapının inşa edildiği arsa üzerinde bulunan mezarlık taşınmış, mezar taşlarının bir bölümü ise mektebin inşasında kullanılmıştır.

Bodrum kat üzerine tek katlı olarak inşa edilen okulun doğu tarafına 1960 yılında ek bir bina yapılmıştır. Bu sırada ana mektebin doğu duvarı kısmen yıkılarak iki yapı arasında doğrudan geçiş sağlanmıştır. Yapının bodrum katı ilk dönemlerde muallim evi olarak kullanılmış, ilerleyen yıllarda okulun malzeme deposu işlevini üstlenmiş ve 1990’lı yıllarda anaokulu olarak değerlendirilmiştir. 2008 yılından bu yana kullanılmamaktadır.

Okula günümüzde kuzey cephenin doğu ucuna kaydırılmış bir kapıdan girilmektedir. Ancak 1928’lu yıllarda çekilmiş fotoğraflardan anlaşıldığına göre, giriş batı cephenin ortasında yer almakta ve düz lentolu bir kapıyla sağlanmaktaydı. Bu kapının önünde, tek yuvarlak kemerli ve üçgen alınlıklı bir giriş revakına ulaşılmakta, revak da iki yandan taş merdivenlerle tamamlanmaktaydı.

Yapı düzgün kesme taş malzemeyle inşa edilmiş olup üç derslik ve bir idari mekândan oluşmaktadır. Dersliklerden ikisi güney cephede, biri ise kuzeybatı köşede konumlanmıştır. Güneybatıdaki büyük derslik güney duvarındaki iki pencere ve batı duvarındaki bir pencereyle aydınlatılmaktadır. Güneydeki diğer derslik ise güney cephesindeki iki pencereyle ışık almaktadır. Bu dersliğin doğusunda yer alan kuzey–güney doğrultulu dikdörtgen mekân idare ve öğretmenler için ayrılmıştır. Kuzeybatı köşedeki üçüncü derslik, batı cephesine açılan bir ve kuzey cephesine açılan iki pencereyle aydınlatılmaktadır; kuzey cephedeki pencerelerden doğudaki daha küçük ölçülü olup tepe penceresi niteliğindedir.

Mektebin duvarları düzgün kesme taştan yapılmış, köşe taşları ise yüzeyden taşırılarak belirginleştirilmiştir. Tüm mekânların pencereleri taş söveli, basık kemerli ve dikdörtgen biçimli olup, içten dışa doğru mazgalvari şekilde daralmaktadır. Pencere söve ve kemerleri ana duvar yüzeyinden taşırılarak işlenmiştir. İlk inşa edildiğinde ahşap döşemeli zemin ve ahşap kırıklı kırma kiremit çatıya sahip olduğu anlaşılan yapı, 1960’taki ek bina yapımı sırasında betonarme zemine ve üst örtüye dönüştürülmüştür. Yeni betonarme çatı saçakları cepheden yaklaşık 75 cm kadar taşırılmıştır.

1928’lu yıllara ait fotoğraflara dayanarak yapılabilecek restitüsyon denemelerinde, idari mekân ile dersliklerin doğu–batı doğrultusunda uzanan bir koridorun iki yanına yerleştirildiği anlaşılmaktadır.