Hacıtuğrul Mahalle Camii

Polatlı ilçesine bağlı Hacıtuğrul Mahallesi’nde yer alan Hacıtuğrul Mahalle Camii, bölgenin geleneksel kırsal cami mimarisinin karakteristik özelliklerini yansıtan, sade fakat tarihsel değeri yüksek bir yapıdır. Cami, konum itibarıyla mahallenin merkezinde yer almakta olup, yerleşimin hem dini hem de toplumsal yaşamında önemli bir odak noktası işlevi görmektedir.

Camide bulunan çift kitabe, yapının en azından 20. yüzyılın başlarında önemli bir onarım geçirdiğini göstermektedir. Sol taraftaki kitabede yer alan Hicri 1322 (Miladi 1904) tarihi, söz konusu müdahalenin zamanını kesinleştirmekte; bu da caminin daha erken bir tarihe ait özgün bir yapının üzerine ya da devamına inşa edilmiş olabileceğini düşündürmektedir. Kaynaklarda yapının önceki dönemine ilişkin kesin bir kayıt bulunmamakla birlikte, mimari özellikleri ve malzeme kullanımı, caminin 19. yüzyıl sonlarına uzanan geleneksel taşra camileriyle uyum gösterdiğini işaret eder.

Caminin minaresi ise yapıdan daha geç bir tarihte eklenmiş olup, yerel halk tarafından 20. yüzyıl içerisinde farklı bir evrede yaptırıldığı aktarılmaktadır.

Hacıtuğrul Mahalle Camii, dikdörtgen planlı, kâgir bir yapıdır. Duvarlarda kesme taş ve moloz taş birlikte kullanılmış; pencere ve kapı çevrelerinde taş örgü tekniği daha özenli işlenmiştir. Duvar köşelerinde dışa doğru taşkınlık gösteren taş dizileri, bölgedeki kırsal cami mimarisinde sık görülen “şaşırtmalı” örgü düzenine işaret eder.

Yapının kuzey cephesinde orijinalde açık olduğu bilinen son cemaat yerinin, zaman içinde kapatılarak mekâna dâhil edildiği anlaşılmaktadır. Üst örtü, kırma çatı formundadır ve çatı kaplaması dönemsel onarımlarla yenilenmiştir. Yapının iç mekânı sade olup, süsleme programı bulunmamaktadır; bu durum taşra camilerinin genel karakteriyle uyumludur.

Caminin ana giriş kapısının iki yanında yer alan çift kitabe, yapıya dair en önemli tarihsel veriyi sunar.

Sol taraftaki kitabede ise bir Kur’an ayetiyle birlikte H. 1322 tarihi yer alır. Bu tarih, caminin belirli bir onarım veya yeniden inşa faaliyetinin Miladi 1904 yılı civarında gerçekleştiğini göstermektedir.

Kaya, A. R. (2012). Polatlı ilçesi ve mahalleleri Osmanlı dönemi kitabeleri (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi). YÖK Ulusal Tez Merkezi.

✶ İlişkili Yerler

Hacı Tuğrul Türbesi

Türbe

Hacıtuğrul Yukarıpınar Köy Çeşmesi

Çeşme