Ahmediye Sıbyan Mektebi

Mektep Gündoğumu Caddesi ile Kefçe Dede Sokağı’nın birleştiği köşede sol tarafta Ahmediye Camii muvakkithanesinin karşısında bulunmaktaydı. Tersane Emini Ahmet Ağa tarafından 1721 tarihinde külliyeden ayrı olarak yaptırılmıştır. Günümüze ulaşamayan mektep 1865 tarihinde yanmış, 1872 tarihinde Osman Efendi adında bir hayırsever tarafından yeniden yaptırılmıştır.

Günümüzdeki mektebe Gündoğumu Caddesi üzerindeki Mektep veya Tekke Kapısı adı verilen boşluktan geçilerek girilmektedir. Buradan üzeri tonozlu bir geçide ulaşılmaktadır. Geçidin sağ tarafta mektebin zemindeki odası ve üst kata çıkan merdiven bulunmaktadır. Üst kattaki fevkani dershane sekizgen bir plana sahiptir. Sekizgen planlı dershane anlayışının öncüllerini 17. yüzyılda inşa edilmiş olan Çemberlitaş Köprülü Mehmet Paşa ve Çarşıkapı’daki Kara Mustafa Paşa Külliyeleri dershaneleri oluşturmaktadır. Lale Devri’nin diğer bir yapısı olan Çorlulu Ali Paşa Külliyesi dershanesi ile benzerlik göstermektedir. Ahmediye Dershanesi konum itibariyle medresenin bir ucunda yer almaktadır. Bu özelliğiyle Lale Devri mimarisinde ender görülen örnekler arasındadır. Dershanenin önünde bugün camekânla kapatılmış olan zemini taş döşeli bir avlu vardır. Bu avlunun üzeri iki yanda küçük kubbeler ortada çapraz tonozla ile geçilmiştir. Kubbeler ise iki yandan dershaneye ön kısımda ise mermerden sütunlara basan beşik kemerli revaklara oturmaktadır. Dershanenin üzeri ise kurşun kaplı tek kubbe ile örtülmüştür. İç mekânına geldiğimizde bir mukarnaslı mermer mihrabiyesi, bunun yanında dolabı bulunmaktadır. Kubbe göbeğinde altıgen biçimli renkli motifler vardır. Mektebin mihrabı dışarı çokgen çıkıntılı ve kurşun kaplı yarım kubbe ile örtülüdür. Alt sırasında parmaklıklı beş ahşap pencere ve bunların üstünde ise beş adet revzen pencere bulunmaktadır. Yapının dış cephesi kesme taştan yapılmıştır.

Kaynak: Üsküdar Ahmediye Külliyesi ve Lale Devri Mimarisi İçindeki Yeri, Seda Coşkun

✶ İlişkili Yerler

Ahmediye Camii

Cami