Burhaniye Camii

Burhaniye Abdullah Ağa Sokak ile Enveriye Sokağı’nın birleştiği yerde ve ikinci sokağın sol köşesindedir. Burası küçük bir çarşıdır. Camiin karşısındaki Karış Sokağı’nın sonunda ve sırt üzerinde Darü’s-saade Ağası Halid Ağa’nın köşkü vardı ve bu sokağın ismi de Halid Ağa Sokağı idi. Ağa’nın Kadıköy’de 1209 (1794) tarihli bir çeşmesi vardır.

Burhaniye Köyü, 1293 (1876) Osmanlı-Rus şavaşı muhacirlerinin buraya yerleştirilmesi ile kurulmuştur. Göçmenlerin hepsi Bulgaristan’dan gelmiş son derece fakir kimselerdi. Bundan dolayı köyün ilk ismi, Muhacir Köyü oldu. Üsküdar’da diğer bir Muhacir Köyü de şimdiki Ümraniye idi.

Sultan II. Abdülhamit, köye bu camii yaptırmış ve en sevgili oğlu olan Burhaneddin Efendi’nin adını vermiştir. Bundan sonra köy, Burhaniye ismini almıştır. Camiin yapımı sırasında Burhaneddin Efendi 16-17 yaşlarında bulunuyordu. Annesi Mezidi Kadın olup 11 Rebiülevvel 1303 (19 Aralık 1885)’te doğmuştur. Çok güzel piyano çalan ve resim yapan şehzade 15 Haziran 1949’da Newyork’ta öldü. Kabri, Şam’daki Sultan Selim Camii hazîresindedir.

Mabedin kapısı üzerinde, üç satır halinde hazırlanmış şu kitâbe vardır:

Ziynet-efzâ-yı makâm-ı mu’allâ-yı hilâfet-i İslâmiyye ve erîke-pîrâ-yı saltanat-ı seniyye-i Osmaniye

Es-sultan ibni’s-sultan, es-sultan el-gazi Abdülhamid Han-ı sâni Hazretleri taraf-i eşreflerinden

İşbu cami’-i şerif üçyüz yiğirmi sene-i hicriyesi cumad’el-ûlâsında inşa edilmiştir.

1320

Cami, Ağustos 1902 tarihinde yapılmıştır. Duvarları kârgir, çatısı ahşaptır. Kısa minaresi sağda olup taştandır. Mermer mihrabı 1985’te yapılmıştır. Minberi ahşaptır. Duvarları dev rinde çok görülen şekillerle bezenmiştir. Hazîresi yoktur. Bahçesinde mermer bilezikli bir kuyu vardır. Üzerinde “Sâhibu’l-hayrat ve’l-hasenat sene 1326 (1908)” diye yazılıdır. İsim yoktur.

* Kaynak: Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, Sayfa 132