Durmuş Dede Tekkesi

Durmuş Dede Tekkesi, Bebek Mahallesi Kayalar Mezarlığı’nın sonunda (Aşiyan Mezarlığı ile Rumelihisarı’nın birleştiği noktada karayolunun üzerinde E.M.), deniz kenarında, iki katlı bir yapıydı. Tekke, Hasan Zarifi Efendi tarafından 1528 yılında inşa ettirilmiştir. Bu zat Hac yolculuğu sırasında Kahire’de İbrahim-i Gülşenî’ye bağlandığından bu tekke uzun yıllar Gülşenî tekkesi olarak faaliyet göstermiş olup, Evliya Çelebi Bektaşi yapılarından biri olarak zikretmektedir.

Sultan I. Ahmet döneminde bu tekkede postnişin olan Akkirmanlı Ali Baba’nın hemşehrisi Durmuş Dede, Müslüman kaptan ve gemicileri arasında çok büyük bir şöhret kazanmış, bu sebeple tekke o zamandan itibaren onun adıyla anılmıştır. Tekke 18. yüzyılın ikinci yarısında Cerrahi tarikatına geçmiştir. 1925 yılında tüm tekke ve türbelerin kapatılmasına kadar faaliyetlerine devam eden, Boğaz’daki yalıları hatırlatan özellikler gösteren Durmuş Dede Tekkesi, 1938 sonrası Bebek – Rumelihisarı kara yolunun genişletilmesi sırasında yıktırılarak tamamen ortadan kaldırılmıştır.^[1]

—–

¹ Fahri Maden, Arşiv Belgeleri ve Vakıf Kayıtları Işığında Durmuş Dede Tekkesi, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı: 101, 2022.

Durmuş Dede Tekkesi Tamir Kitabesi
Keramet-pîşe hayr-endişe Şâh Abdülhamîd Hân kim
İrade eyledi bu tekye-i tecdîden ola inşâ

Yapıldı emr-i şâh üzre behîn ve bihterîn oldı
Bu resm-i dilkeşi Mi’mâr-ı pür-fenn? görmedi aslâ

İlâhî Bahr ve ber durdukça dursun tahtgâhında
İden bu Hazret-i Durmuş Dede Dergâhı’nı ihyâ

Dua gûy-ı şeh-i Âlem Cenâb-ı Şeyh Eşref’de
Nice ‘A’vâm ola irşâd ile bunda makâm-arâ

Kalem-i itmamını İhsan şu tarihle ider a’lâm
Yeniden yapdı hâkân-ı cihân bir tekye-i ‘ulyâ 1317

Durmuş Dede Mezar Taşı Kitabesi

Durmuş Dede Şeyh? Es-seyyid Muhammed Nûreddîn
Efendi ibn eş-şeyh Âşir? Efendi
Ruhiçün Fâtiha sene 1312 / 26 Cemaziyelevvel? Veya ahir

net olmayan kısımlar olmasına rağmen bu şekilde kayıt edilmiştir.

Durmuş Dede Postnişinin Mezar Taşı Kitabesi

El-hâc şeyh Seyyid İzzet idi kutb-ı cihân
Nûş idüp câm-ı ecel Firdevs’e olmuşdur revân
Beyt-i Hakk’a sürdü yüzün Cedd-i pâk-i hândân
Mazhar oldu lütfuna ol çakeri peygamberan
Bende-i şâh-ı nev Post nişîni Dursun Dede iktirân
Cânı teslim eyledi tuddu hicardan istizân
Okusun bana Fatiha İhlasla ehl-i imân
Kıl şefaat Ya Rasûlallah amân

Durmuş Dede Tekke Tamir Kitabesi ve Durmuş Dede Mezar Taşı Kitabesinin Transkripsiyonu 20.10.2025 tarihinde Sayın Hasibe Durmaz ve Sayın Furkan Yiğit Gürleyik tarafından yapılmıştır.

Durmuş Dede Postnişinin Mezar Taşı Kitabesinin Transkripsiyonu 01.11.2025 tarihinde Sayın Hasibe Durmaz, Sayın Müzeyyen Ağrıkan, Sayın Hatice Biçer ve Sayın Furkan Yiğit Gürleyik tarafından yapılmıştır.

✶ İlişkili Yerler

Durmuş Dede Tekkesi Haziresi

Hazire-Mezarlık