Kayseri Hükümet Konağı

Birinci Hükümet Konağı (1908-1938)
Geç Osmanlı dönemindeki reform hareketleriyle birlikte taşra yönetimi de modernleştirilmeye başlandı. Bu merkezileşme çabaları doğrultusunda, 1908 yılında Kayseri’de ilk resmî Hükümet Konağı inşa edildi. Neoklasik unsurlar taşıyan iki katlı taş yapı, daha önce Gürcü Osman Paşa Sarayı’nın bulunduğu alana yakın bir noktada, bugünkü Cumhuriyet Meydanı’nda yer alıyordu. Bu yapı, rasyonelleşmiş ve profesyonelleşmiş yeni bir yönetim anlayışının simgesi olarak değerlendirildi. Mutasarrıfın (valinin) makam odasının yanı sıra, arşiv bölümleri, mahkeme birimleri ve toplantı salonlarını da içinde barındırıyordu. Cumhuriyet’in ilanından sonra da bir süre daha bu bina kullanılmaya devam etti. Ancak daha 1930’lu yıllarda yapının küçük kaldığı ve çağın gerekliliklerine cevap veremediği anlaşılmıştı. Nüfus artışı, genişleyen bürokratik yapı ve şehirdeki modernleşme süreci, bu konağın artık yeterli olmadığını gösterdi. 1938 yılında yeni bir hükümet konağı inşa edilmesi için ilk hükümet konağı tamamen yıkılmış, günümüze hiçbir fiziksel izi kalmamıştır.

İkinci Hükümet Konağı (1942–1987)
İkinci Hükümet Konağı, 1942 yılında erken Cumhuriyet mimarisinin tipik özelliklerini taşıyan bir tarzda inşa edildi. İşlevsel yapısıyla genç Cumhuriyet’in modern ve otoriter devlet anlayışını yansıtması amaçlandı. Bu bina, Cumhuriyet Meydanı’nın kuzey kenarında, doğuya hafif kaymış bir noktada konumlandırıldı ve etrafındaki yapılarla birlikte bir idari kompleks oluşturdu. Bu yapı topluluğuna; Askerlik Şubesi, Askerî Hastane ve bir Poliklinik de dâhildi. Uzun yıllar boyunca bu alan, Kayseri şehir yönetiminin kalbi işlevini gördü. Ancak 1980’li yıllara gelindiğinde, hızlı nüfus artışı ve yapıların fiziksel yıpranması, bu komplekste yeniden değerlendirme ihtiyacını doğurdu. İlgili Bakanlık tarafından 1987 yılında hazırlatılan kapsamlı bir inceleme raporu, mevcut binanın üzerine kat çıkılarak genişletilmesinin bile uzun vadede yeterli olmayacağını ortaya koydu. Bunun üzerine, sadece Hükümet Konağı değil, çevresindeki askerî ve sağlık yapılarının da tamamen yıkılması ve bu alanda çağdaş bir idare binası kompleksinin inşa edilmesi kararlaştırıldı. Tüm bu yapılar, 1987 yıllında tamamen ortadan kaldırıldı.

Üçüncü Hükümet Konağı (2000–Günümüz)
Bugünkü Kayseri Valiliği binası, 1987’de alınan kararların ardından tasarlandı ve nihayet 2000 yılında tamamlanarak hizmete açıldı. Mimari projenin sorumluluğunu, tanınmış Türk mimarlarından Merih Karaaslan üstlendi. Karaaslan’ın projesi, postmodern bir yaklaşımla Selçuklu ve Osmanlı mimari geleneklerine göndermelerde bulunan bir tasarım anlayışıyla şekillendirildi. Yapının yalnızca işlevsel bir idari merkez olmakla kalmaması, aynı zamanda İslami-Türk mimari kültürüyle sembolik bir bağ kurması hedeflendi. Binanın en dikkat çekici unsuru, 27 metre yüksekliğinde tasarlanmış Selçuklu kümbetini andıran anıtsal giriş kütlesidir. Bu giriş, klasik Osmanlı saray yapılarındaki düzeni hatırlatan yan kanatlarla çevrilmiştir. İç mekânda ise Osmanlı dönemine ait ahşap cumba örnekleri, Nevşehir bölgesinden temin edilen yedi farklı taş türüyle oluşturulmuş cephe dokuları ve geleneksel bir Kayseri mahallesini andıran geniş bir iç avlu yer almaktadır. Tüm kompleks 30.000 m² büyüklüğündedir ve 400 kişilik bir konferans salonu ile birçok temsili ve işlevsel idari birimi barındırır.

Bu mimari anlayış her ne kadar tarihsel referanslarla desteklenmiş olsa da, eleştirilere de konu olmuştur. Özellikle kullanılan bazı yapı malzemelerinin yöreye özgü olmaması ve tarihsel mimariyle kurulan bağın bazı çevrelerce yüzeysel bulunması, yapının estetik değeri konusunda tartışmalara neden olmuştur. Buna rağmen bina, günümüzde hâlâ Kayseri’nin idari merkezi olma işlevini sürdürmekte ve geçmişten bugüne uzanan kamu yönetimi geleneğini mekânsal olarak yaşatmaya devam etmektedir.