Müşir Fuat Paşa Yalısı

Boğaz’ın dördüncü burnu olan Tokmak Burnu’nda, İstinye Koyu’nun güney ucunda, İstinye-Emirgan yolu üzerinde ve deniz tarafında bulunmaktadır. 19. yüzyılın ikinci yarısında yapılan yalının, ilk sahibi Billuri Mehmet Efendi’dir. Sonra sırası ile İran sefiri Muhsin Han, Hicaz Kralı ve Şûrâyı Devlet azalarından Şerif Hüseyin Bey yalının sahibi olmuştur.

Son sahibi ise, Müşir (Deli) Fuat Paşa’dır. Müşir Fuat Paşa, başarılı bir asker ve devlet adamı olması, bildiklerini ve düşündüklerini çekinmeden ve dürüstçe söylemesi nedeniyle kendisine “deli” lakabı takılmıştır. Bu nedenle yalı son sahibinin ismiyle anılır.

Boğaz sahil yolu yapıldığında yol kotunun altında gözden uzak kalmıştır. Yalı, sahiplerinin elinde yeni ekleme ve değişikliklere maruz kalmış, Fuat Paşa yalının iki yanına çıkmalar eklemiş, çatı yarım 3 kat yükseltilmiş ve tam ortaya cihannüma yerleştirilmiştir.

1940 yılında Denizcilik Bankası’na satılan yalıya, 1948 yılında Tersane Müdürlüğü taşınmıştır. Sonrasında cihannüma ve çatı katı kaldırılmış, çatının biçimi değiştirilmiş, ikinci katın arkasında caddeye kemer köprü ile geçiş sağlanmıştır.¹

Bu süreçte bir çok değişikliğe uğrayan yapının harem binası yıkılmıştır. Tersanenin kaldırılmasının ardından Dışişleri Bakanlığı’na geçen yapı, önce Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü tarafından kullanılırken, şu anda Dışişleri Bakanlığı İstanbul Temsilciliği olarak kullanılmaktadır.

¹ 19. yy Başından Cumhuriyet’e Kadar Boğaziçi’nde Yalı Nitelikli Yapılar, Banu İlker, sh. 258.