Orhan Camii
Osmanlı Devleti Padişahı Orhan Bey zamanında Orhangazi’nin silah arkadaşı olan Konuralp’in Akyazı’yı ve Sakarya’nın iki tarafındaki küçük kaleleri zapt ettiği sırada ormanlık ve suluk olan bu yerlere bir miktar Türkmen iskân ederek şimdiki şehrin bulunduğu yerde bir köy kurulur ve bugün “Orhan Camisi” diye anılan caminin yerinde de Orhan Bey namına bir cami yaptırılır.
Sultan Hamid döneminin yüksek pencereli üslubuyla çatılı olarak yapılan cami, muhtemelen eski binasından daha büyüktür. Minarede üzerindeki 1316/1318 tarihi bu ikinci inşanın yılını göstermektedir.
Günümüzde yeni bir yapı olan cami; Adapazarı’nın daha köy olduğu dönemde “Orhan Gazi” adına yaptırılmış ve zamanla yıkılınca yerine yine aynı adı taşıyan “Orhan Cami”, 1893-1894 yıllarında Adapazarı’nda kaymakamlık yapan Nüzhet Paşa’nın girişimi ve halkın yardımlarıyla inşa edilmiştir.
Bankalar caddesinde bulunan Orhan Cami’nin çatısı ahşap olup, kiremit ile örtülüdür. Tek minaresi bulunmaktadır. 1967 depreminde yıkılan minare 1968 yılında “Akyazılı Ali Akyüz” adlı usta tarafından yeniden yapılsa da 1999 depreminden sonra minare yeniden restore edilmiştir.
www.kulturportali.gov.tr
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Türkiye  Adapazarı |
| Koordinatlar | 40°46′45″K 30°24′01″D / 40.77917°K 30.40028°D |
| İnanç | İslam |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | 1 |
| Malzemeler | Kesme taş |
Orhan Camii, Adapazarı şehir merkezinde Orhan Gazi adına yapılmış camii. Kesme taştan yapılan camii dikdörtgen planlıdır.
Orhan Gazi'nin komutanlarından Konuralp Bey bölgede Bizans'ın küçük kalelerini fetheder. Sulak ve ormanlık bir alana Türkmenler yerleştirilip bir köy kurulur. Bugünkü şehir merkezini oluşturan köye yapılan Orhan Gazi adına camii yapılır. Bugünkü Orhan camii, ilk yapılan camii ile yapı itibarıyla benzemez. Minarenin üzerinde olan 1316/1318 yılları yapının II. Abdulhamit zamanında yeniden yapıldığı tarihi gösterir. Yıkılan eski Ada köyünün camii, 1893/1894 yılları arasında Adapazarı kaymakamı Mehmet Nüzhet Paşa öncülüğünde halk tarafından yenilenmiştir.[1]
Osmanlı arşivlerindeki belgelerden Sapanca'ya bağlı Beloyan Köyü'nün camii hatibine vakfedildiği anlaşılmaktadır. Camiinin yapıldığı 1330'lu yıllarda Ada Köy'ü 24 haneli bir köydür. Caminin ilk halinin erken dönem mimarisi örneklerinden olan Büyükesence Camii'ne benzediği düşünülmektedir. Anılan cami çantı tekniği ve beşikörtüsü çatı kullanılmıştır. Orhan Camii yenilenirken çatı tarzı korunmuştur.[2]
Kubbesiz olan caminin, ahşap çatısı kiremit örtülüdür. 1967 Mudurnu depreminde yıkılan minaresi onarılmış, fakat 1999 Gölcük depreminde yeniden hasar alında profilden yeniden yapılmıştır.
Yakın tarihe kadar beton avlu ile çevrili caminin duvarları kaldırılmış, çevre düzenlemesi yapılmıştır.[3] Sakarya halkının yardımı ile Uganda'da Sakarya Orhan Camii yaptırılmıştır.[4]
Sakarya çevresinde Orhan Gazi adına yapılmış pek çok başka cami de vardır:[5]
- Mekece Orhan Camii
- Geyve Orhan Camii
- Dernekkırı Orhan Camii
- Büyüktersiye (Büyükesence) Orhan Camii
- Müezzinler Orhan Camii
- Şeyhler (Kaynarca) Orhan Camii
- Şeyhtimarı Orhan Camii,
- Kızılcaali Orhan Camii
- Büyükkaynarca Orhan Camii
- Zeamet Orhan Camii
- Akçakoca Orhan Camii
- Kandıra Orhan Camii
- Kocaali Orhan Camii
- ^ "Orhan Camii". kulturportali.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- ^ TUNA, Fahri (21 Eylül 2012). "Sakarya'da 40 Tarihi Eser-II". tyb.org.tr. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- ^ "Orhan Camii Meydanı". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- ^ ""Sakarya Orhan Camii" Uganda'da ibadete açıldı". sakaryadanhaber.com. 26 Haziran 2015. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- ^ "680 yıllık Orhan Camii!". medyabar.com. 20 Eylül 2009. 2 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
