Süreyya Sineması

Yapının mimari konsepti dönemin Avrupa mimarlık ve dekorasyon anlayışını yansıtır. 1924’te inşasına başlanan opera binasının fuayesi Paris Champs-Elysees Tiyatro’sundan, iç kısımlar ise Alman tiyatrolarından esinlenilerek tasarlanmıştır. Kadıköy’e opera binası yaptırma fikrini Süreyya Paşa Viyana’da 1900 yılında izlediği bir operadan almıştır. 1927 yılında 6 Mart günü açılışı yapılmıştır. Giriş dış cephesinde sağda oturur vaziyetteki kadın elinde lir tutmaktadır. Soldaki figürün sağ elinde tüy kalem, sol elinde ise kağıt bir rulo vardır. Kadın figürleri simetrik yerleştirilmiştir. Saçağın altında cephenin en üst sırasına operayı simgeleyen müzik enstrümanlarıyla kompoze edilmiş dört portre betimlenmiştir. Bu süsleme rölyefler heykeltraş İhsan Özsoy’un eserleridir. Yapının mimarı ise Keğam Kavafyan’dır. İç mekandaki rölyefler ile sağında ve solunda meşale tutan kadın heykelleri de İ. Özsoy’undur. Cephenin alt sırasında yer alan rölyeflerde antik dönem enstrümanlarını çalan çocuklar betimlenmiştir. Bu dört rölyeften flüt çalan çocuk rölyefinin sol alt köşesinde eski yazıyla ‘İhsan 1927’ imzası bulunmaktadır. Operanın yağlı boya tavan fresklerinin ve locaların üzerinde yer alan büyük boyutlu pano resimlerin tamamı ressam Naci Kalmukoğlu’na (Nikolai Kalmikoff) aittir. Sahnenin solundaki iki tanesi sanatçının imzasını taşımaktadır. Ayrıca sanatçının imzalı dört yağlıboya resmi de balo salonunun duvarlarında bulunmaktadır. Neoklasik üsluptaki eserler 2007 yılında yapıyla birlikte restore edilmişlerdir. Binanın içindeki Süreyya Paşa Büstü Fransız heykeltraş J. P. Legastelois’in 1929 yılında yaptığı eseri olup; ilk kadın opera sanatçılarından Suzan Lütfullah Büstü ise heykeltraş Ali Nijat Sirel’in 1932 tarihli eserleridir. Binanın önüne sol köşeye ise heykeltraş Neslihan Pala’nın 2008 yılında mermerden yaptığı 207×63 cm boyutlarındaki ‘Vodvil’ isimli eseri yerleştirilmştir.

Kaynak : Kadıköy Heykelleri, Kadıköy Belediyesi Yayınları

Ayrıntılı okuma için:
Kadiköy Belediyesi Kültür Merkezi
Süreyya Operası

Sinemanın ilk müdürü Nazım Hikmet’in babası Hikmet Nazım Bey’dir (Kaynak: Her Yeri Resim Gibi Küçük Moda, Anais M. Martin)

✶ İlişkili Yerler

Süreyya Operası Önündeki Heykel

Anıt