Cercle d’Orient
Büyük Kulüp, Grand Pera olarak da bilinir.
- Tür: Yalı, Köşk, Konak
- Tema: Alexandre Vallaury Yapıları, Kaybolan Kültür Varlıkları
- Kültür: Osmanlı
- Yüzyıl: 19. yy
- Bölge: Türkiye, Marmara Bölgesi, İstanbul, Beyoğlu, Hüseyinağa
- Durum: Kayıp
Cercle d’Orient, (Büyük Kulüp) binası ilk olarak Abraham Paşa tarafından konut olarak yaptırıldı. Mimarı Alexandre Vallaury’dir. 1883’te törenle açılan İstiklal Caddesi’nin en geniş cepheli binası, daha sonra Osmanlı’nın ilk sosyal kulüplerinden biri olarak anılan Cercle d’Orient’a (Büyük Kulüp) ev sahipliği yaptı ve ismini de oradan aldı.
1983’de çıkan yangının ardından terkedildi, tahrip oldu. Yenileme kurulu tarafından 2009 yılında çıkan karardan sonra, Emek Sineması’nı da kapsayan bir restorasyon yapıldı ve yenilenerek AVM haline geldi.
| Büyük Kulüp Derneği | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | Cercle d'Orient |
| Kuruluş | 5 Mart 1882 |
| Tür | Sosyal kulüp |
| Yasal statü | Dernek |
| Merkez | Cemil Topuzlu Cad. No: 40-42 34786 Çiftehavuzlar |
| Konum | |
| Üyeler | ~8.000 |
| Resmî diller | Fransızca Türkçe (1930'dan sonra) |
| Yönetim Kurulu Başkanı | Talat Yılmaz |
| Yönetim Kurulu Başkan Vekili | Eser Kaptanoğlu |
| Bütçe | Özkaynaklar (2016): ₺40.168.092[1] |
| Resmî site | buyukkulup.org.tr |
| Eski adı | Cercle a'Pera (1884'e kadar) |
Büyük Kulüp, tam adıyla Büyük Kulüp Derneği veya Fransızca kullanımıyla Cercle d'Orient, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan ve dernek statüsünde faaliyet gösteren sosyal kulüptür.
1882 yılında, Birleşik Krallık'ın İstanbul'daki büyükelçiliğinde görevli Alfred Sandison'ın girişimleriyle yönetici, diplomat ve iş insanlarından oluşan 30 kurucu üye tarafından Cercle a'Pera adıyla Beyoğlu'nda kuruldu ve aynı yıl Cercle d'Orient adı benimsendi. Önceleri Hôtel d'Angleterre'nin tahsis ettiği salonlarda faaliyet gösteren kulüp, 1883 yılında İstiklal Caddesi'ndeki binaya taşındı. Resmî dili Fransızca olan kulübe, çoğunluğu Osmanlı tebaasına mensup olmayan kişiler katılmaktaydı ve herhangi bir siyasi faaliyette bulunmama kararı alınmıştı. 1908'de ilan edilen İkinci Meşrutiyet sonrası, özellikle iktidara gelen İttihat ve Terakki mensupları sayesinde Türk üye sayısında artış yaşansa da I. Dünya Savaşı'nın kaybedilmesi sonrasında üye sayısında düşüş gözlemlendi. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte başkent'in Ankara'ya taşınması sonrasında yabancı diplomatik temsilcilerin Ankara'ya gitmesi sebebiyle Türk üyelerin baskınlığı arttı. 1930'da Türkçe de derneğin resmî dili oldu. 1920'lerin sonundan itibaren dernek başkanlığına aktif ya da emekli olmuş, yüksek makamlarda bulunan Türk siyasetçi veya bürokratlar seçilmeye başlandı. Yine bu yıllarda maddi bakımdan çeşitli sıkıntılar yaşansa da 1930'larda bu sıkıntılar aşıldı. 1950'lerde, günümüzde derneğin merkezi olarak hizmet veren Çiftehavuzlar'daki arsa kulüp tarafından yalnızca yaz aylarında kullanılması amacıyla kiralandı, 1978'de ise satın alındı. Zamanla Beyoğlu'ndaki merkez binadan daha aktif olan ve kış aylarında faaliyet göstermeye başlayan Çiftehavuzlar'daki lokale, Beyoğlu'ndaki binanın 1983 yılında çıkan yangınla birlikte kullanılamaz hâle gelmesi sonrasında taşındı ve bu bina kulübün esas binası oldu. Günümüzde ise kulüp, 8.000 kadar üyesiyle burada faaliyet göstermektedir.
- ^ "31.12.2016 Tarihi İtibari İle Özet Mali Bilgiler ( TL )" (PDF). Büyük Kulüp. 31 Aralık 2016. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2013.
