Hüseyin Hüsnü Efendi Yalısı, Çubuklu

Piri Reis Caddesi üzerinde bulunan, Mahmut Celalettin Paşa Yalısı’ndan kalan ve Hasan Hüsnü Efendi Yalısı diye koruma altına alınan, yakın zamana kadar kaytun-müştemilat binası olarak bilinen, altında kayıkhanesi bulunan yapı, kârgir servis katı üzerinde tek katlı küçük, sade, planı ve malzemesiyle etkileyici bir sahilhane iken, yıktırılarak yerine iki apartman yapılmıştır.

Bina ön ve yan kuzey cephesinden yüksekçe mesnet duvarı nedeniyle tek katlı gibi görünmesine rağmen, birbirinden ayrı kısımlar halinde, beş bölüm ve üç kat halindeydi. Her kısım kendine özgü bir hava içerisinde ve etkili, tahmin edilemeyecek kadar kullanışlı ve aydınlıktı. Yapının sağ tarafında Mahmut Celalettin Paşa’nın çok sevdiği sarmaşıklı bir kameriyesi¹ vardı. Sofası, misafir salonu, kayıkhanesi, hizmetli ve aşçılara ait bölümü, havuzu, fakirlere yemek dağıtılan mutfağı, çeşmesi ve çınarıyla dikkati çekiyordu. Geriye sadece Berberbaşı Ali Efendi’nin 1822 yılında yaptırdığı çeşmesi kalan yalı, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Kurulu tarafından 1971 yılında koruma no 48 ile tescil edilmiştir.²

¹ Kameriye: İtalyanca’da küçük odacık anlamına gelen camarilla kelimesinden dilimize geçen, bahçelerde yazın oturulmak için yapılan, bina veya yapılardan bağımsız, kafes biçiminde, genellikle kare planlı, ahşap, kubbeli veya üstü yeşilliklerle sarılan süslü çardak. (NOT: Arapça kameriyye-aya ait ve mehtâbiye kelimesi ile bir çiçek adı olan kamelya kelimesi, hatalı olarak kameriye ile eş anlamlı zannedilmekte veya kullanılmaktadır. Kameriyeler ayrıca, yapısal özellikleri itibariyle ve görünüm benzerliği nedeniyle aralarında farklılıklar bulunan, çardak, sundurma, veranda, pergola, gazebo vb. dış mekân yapılarıyla da karıştırılmaktadır.)

² Orhan Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri, c.1, İBB Kültür A.Ş, 2006.