Bezmialem Valide Sultan Çeşmesi, Hacıahmet

Kasımpaşa İstiklal Mahallesi, İplikçi Sokak’ta, Kara İmâm Camii avlu doğu duvarının üzerinde yer almaktadır. Çeşmenin üzerindeki kitabe Bezmiâlem Valide Sultan tarafından H.1257/M.1842 yılında gerçekleştirilen ihya ve onarıma aittir. İlk inşasının ne zaman, kim tarafından yaptırıldığı kesin olmamakla birlikte Kaymak Mustafa Paşa’nın çeşmenin bitişiğindeki Kara İmâm Camii’ni ihyası esnasında bu çeşmeyi de yaptırmış olması muhtemeldir. Ancak çeşmenin günümüzdeki yapısı onarımın gerçekleştirildiği 19. yüzyıl özellikleri göstermektedir.

İki sütun sekiz satırlık onarım kitabesinin ortasında içindeki tuğranın kazılı olduğu bir madalyon bulunmaktadır. Madalyonun üstünde bir perde altında ise bir çelenk motifi yer almaktadır. Kazılan tuğra çeşmenin onarıldığı tarihte tahtta olan Sultan Abdülmecid’e aittir.

Onarım kitabesinin okunuşu şu şekildedir:

Cenâb-ı Bezmiâlem mâder-i Abdülmecid Handır
Cihânı hayr ile memnun-ı ihsan itmeğe evfak
Harab olmuşdu bu çeşme yapub itdi suyun icra
Attaşı kıldı feyz-i macera-yı lûtfuna mülhak
Müdâma Valida Sultan ile şah-ı itsün
Cenab-ı Hak Dedi tarih-i tâmın çâker-i dîrinesi
Ziver Akıttı Bezmiâlem nâm Sultan ma-i ayn-ül-hak
H.1257/M.1842

Doğu yüzü sokağa bakan çeşmenin su deposu cami avlusu içerisinde kalmıştır. Çeşme cepheleri ve örtüsünde kesme taş malzeme kullanılmıştır. Sokağa bakan cephenin ortasında çeşme nişi bulunur. Niş “S”, “C” kıvrımlarından meydana gelen dekoratif bir kemere sahiptir. Kemerin iki yanındaki madalyonlarda ay-yıldız motiflerine yer verilmiştir. Kemer üzerinde mermer onarım kitabesi bulunur. Mermer malzemeli ayna taşında dönemin karakterine uygun geniş yüzeyli bitkisel kompozisyonlar ve iki ucu palmetle sonlanan boş bir kartuş yer almaktadır. Çeşme nişi üç taraftan burmalı bir silmeyle çevrelenmiştir. Kurnası bulunmayan çeşme günümüzde belirli ölçüde sokak seviyesinin altında kalmıştır.

Kaynak: KAPTAN-I DERYÂ KAYMAK MUSTAFA PAŞA’NIN İSTANBUL’DAKİ İMAR FAALİYETLERİ, Erkan Atak

✶ İlişkili Yerler

Sahaf Muhittin Camii

Cami