Serasker Mustafa Paşa Çeşmesi

Banisi: Serasker Mustafa Paşa

Yapılış Tarihi: H.1257 / M.1841 – 1842

Dikdörtgen bir sütun şeklinde yükselen çeşmenin üzerinde stilize yapraklarla dekorlanmış bir küre bulunmaktadır. Çeşmenin köşelerinde volütlü başlıkları olan ince burma sütunlar bulunmaktadır. Küre ve kitabe arasında kalan bölümde hilal ve papatya kabartmaları bulunmaktadır.

Çeşmenin üzerinde stilize yapraklarla bezeli kürenin, “lahana”yı sembolize ettiği bilinmektedir. Tarihi 15. yy kadar giden, adına Cündi bölükleri denen ve usta binicilerden oluşan binicilik takımları, tarihimizin biraz meçhul kalmış bir yönünü oluşturur.

Özelikle lahanasıyla ünlü Merzifon ve bamyasıyla ünlü Amasya bölgelerinde gelen binicilerle oluşturulan spor takımları, cirit, ok ve benzeri yarışmaları Sultan önünde yaparlardı.

Çeşmede gördüğümüz lahana şekli, Topkapı Sarayı içerisinde, askeri levazım binaları önündeki sütun üstlerinde de bulunmaktadır. Her biri dört metre yüksekliğindeki karşılıklı iki sütundan birinin üzerinde lahana diğerinde bamya sembolize edilerek, “Bamyacılar” ve “Lahanacılar” rekabeti dile getirilmiştir.

Kitabesi;
Ve minel mâi külle şey’in hay

Ayn-ı cûdünden Serasker Mustafa Pâşa bugün
Virdi Paşa bagçesine çeşme inşâdiyle tâb

Menba’-ı feyz-i mürüvvetdir ki cû-yi şefkati
Teşnegânı katre-i eltâf eyler kâm-yâb

Su gibi ezberleyüb Sermed kılı târihini
Mustafa Pâşâ akıtdı zemzem-âsâ âb-ü nâb