Saraçhane’den Fatih’e doğru giden Macar Kardeşler Caddesi üzerindedir. Fatih’in yaptırdığı saraç dükkanlarının yanında idi. Hadikatü’l Cevami’de belirtildiği üzere, Cami‘nin büyük kapısı Saraçhane ve küçük kapısı haffafhane dahilindeydi. Muttasılında Kul Kethüdası Süleyman Paşa’nın türbesi vardı. Dülgerzade Camii, tek bir yapı şeklinde gözükmekle beraber, medresesi ve bir tekke yapısı olması ile küçük bir külliye niteliğindedir. Fatih devri ricalinden ‘Nimel-ceyş olan Dülgerzade Hacı Şemseddin Ahmed Efendi tarafından (vefatı; 1482) 15. yüzyılın son çeyreğinde yaptırılmıştır. Vakfiyesi hicri 907, miladi 1502 tarihinde düzenlenmiş olup, ibadethanenin de 1480 yılında yapılmış olduğu kabul edilmekle beraber inşa tarihi kesin bilinmemektedir. Mescide minber, Çalık Osman Ağa tarafından koydurulmuştur. Miladi 1546 tarihli Vakıflar Tahrir Defter’inde (953/1546) zemininde bir medresesi de olduğu belirtilmektedir.

Hadikatü’l Cevami’de; “Mescidi tahtında zir-i zeminde nerdban ile inülür medresesi vardır” diye kayda düştüğü ibadethanenin; İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri’ndeki vakfiye ebelinde de “hiice-rât 15 bâb der harenvi mescid berây-ı süknâ-i ulemâ ve fukara” ifadesine rastlanmaktadır. Medrese hücresinden ziyade halvethane (çilehane) odalarını andıran bu alt yapının konumu, vakfiye özetindeki “süknâ-i …fukara” tabiriyle örtüşmekte; ibadethanenin Saraçhane Çarşısı ile ilişkili olarak bir mescit-zaviye geleneğinde kullanıldığını söyleyebiliriz. 18. yüzyılın son çeyreğinde veya 19. yüzyılın başlarında Nakşî Mehmed Said Efendi tarafından meşihat konulmuş olan cami, “Dülgeroğlu Tekkesi veya ‘Dülgerzade Camii Dergâhı adıyla anılmıştır. Zikri tevhid günü Perşembe olarak belirlenmiş tekke, 1889 tarihli mecmua-i Takaya da Kadirîliğe bağlı olarak gösterilmiştir. Cami çeşitli tarihlerde tamirler görmüş, 1923 yılında bir tamirat geçirmiştir. Tamirinde ahşap son cemaat yeri ilave edilmiştir. 1974 yılında gördüğü onarımdan sonra, 1979 ila 1984 yılları arasında Vakıfların nezaretinde Ekrem Hakkı Ayverdi’nin restorasyon planına ve iddiasına uygun olarak, 2 duvarı kalana kadar yıkılmış ve aslına uygun olarak kubbeli ve revaklı olarak restore edilmiştir. Yalnız son cemaatin doğu taraftaki beşinci kubbe ve kemeri yol dolayısıyla konulamamıştır. Mabet bir büyük kubbe ile örtülüdür. Son cemaat yeri dört ufak kubbeli olup yana ve öne açıktır. Minaresi kesme taştan ve tek şerefelidir. Mihrabı ve minberi mermer, kürsüsü ahşaptır. Hicri 887, miladi 1482 yılında vefat etmiş banisi mihrap duvarı önündeki hazirede gömülüdür. Mabedin yanında olduğu bilinen medreseden son kalan mimari yapı mekânları olarak kabul edilen beş oda, halen sağlam olup cami önü ile meşruta arasındadır. 1981’de Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır. Caminin bir haziresi ve çeşmesi bulunmaktadır.

Hadikatü’l-Cevami’de, net anlaşılır bir ifade olmamakla beraber şu şekilde bir ifade yer almaktadır: Cami‘nin büyük kapısı şahrahda ve küçük kapısı haffafhane dâhilindedir. Muttasılında Kul Kethüdası Süleyman Paşa’nın türbesi vardır. Türbe-i mezburenin yerinde mahkeme-i şer‘iyye var iken Davud Paşa Camii semtinde mahkemenin lüzumu olmamağla bu mahalden nakl olundukda yerine Paşa-ı mezbur türbe bina eylemiştir. Mahallesi vardır. Der kurb-i Sarrachane. 15. yüzyıl sonlarından itibaren Davudpaşa Camii’nde faaliyete başlamış olan “Davudpaşa Mahkeme-i Şer’iyyesi” yani Davudpaşa Mahkemesi ileri tarihlerde burada ihtiyaç olmadığı kararına varılarak, Saraçhane Çarşısı’ndan dolayı Dülgerzade Camii’ne nakledilmiştir. Caminin bitişiğinde faaliyetine devam etmiştir. Daha sonra 17. yüzyılda yerine Kul Süleyman Paşa tarafından türbe inşa ettirilmiştir. Mahmudpaşa Mahkemesi olarak burada bu ününü devam ettirmiştir.

Kaynak : https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28440&ved=2ahUKEwj6iMCa6PL9AhVBSvEDHabEDnoQFnoECAoQAQ&usg=AOvVaw2gHOS95rwkrK6s8xuthGfN

Dülgerzade Camii
Harita
Temel bilgiler
KonumFatih, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°00′58″K 28°57′06″D / 41.01611°K 28.95167°D / 41.01611; 28.95167
İnançİslam
Mimari
Tamamlanma1482

Dülgerzade Camii ya da Dülgeroğlu Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde Fevzipaşa Caddesi güzergâhında bulunan bir camidir. 1482'de Dülgerzade Ahmet Şemseddin Efendi tarafından yaptırılmıştır.

Kesme taşlardan yapılmış olan cami onarılırken değişikliğe uğradı. Yalnız duvarların bir kısmı eski halindedir. 1846-1847 yıllarında yapıya bir son cemaat yeri eklendi. Çatıya modern kiremitler kondu. Özelliği, medresenin caminin altında olmasıdır.

İki tane kadınlar mahfili vardır. Ana kapı içine girildiğinde sağdan merdivenlerle üst kata çıkılır. Üstü kapalı küçük bir avlusu vardır. Ayrı olarak, avludan inildiğinde abdesthane, tuvalet ve bir küçük mescidi daha vardır.