Erikli Baba Tekkesi Haziresi, Kazlıçeşme

Zeytinburnu İlçesi, Kazlıçeşme Mahallesi, Zakirbaşı sokakta, Eryek Baba Tekkesi’nin bahçesinde bulunan hazirede, kurucusu kabul edilen Eryek (Erikli) Baba hakkındaki rivayetler bu tarihlere kadar götürülmektedir. İlk rivayete göre Eryek Baba, Orhan Gazi döneminde Horasan’dan Anadolu’ya gelen ve Bursa’nın fethinin ardından Maltepe’deki Osmanlı-Bizans savaşına katılan gazi erenlerdendi. Bir diğer rivayete göre ise bu zatın asıl ismi Seyyid Muhammed Saineddin olup İstanbul’un fethine iştirak etmiştir. Bir Horasan ereni olduğu anlaşılan Eryek Baba’nın İstanbul’un fethinden sonra Kazlıçeşme’de tekkesini kurduğuna inanılmakta ve bu zatın türbesinin tekkenin bahçesinde olduğu kabul edilmektedir.

Erikli Baba Tekkesi’nde, diğer İstanbul tekkelerinde de sık rastlanan hazire geleneği vardır. Hazirede tekke postnişinleri ve dervişlerinin yanı sıra devrin devlet adamları ve halktan kişilerin de mezarları bulunmaktadır. Kazlıçeşme tekkesinin haziresinde eskiden mezar sayısının daha fazla olduğu anlaşılmakla beraber, 1991-1993 yıllarında burada 44 mezar taşı tespit edilmiş olup, mevcut mezar taşlarının hemen hemen tamamının kitabeleri okunabilir durumdadır.

Hazirede gömülü olanların tamamına yakınının Bektaşi babası veya mücerred Bektaşiliğe bağlı olduğu görülmektedir. Tekke haziresi ve mensupları ile ilgili en dikkat çeken yön buradaki Bektaşi babalarının ve diğerlerinin çoğunun Arnavut asıllı olmasıdır. Mezar taşlarının, 12 dilimli Hüseynî taclı ve teslim taşlı olduğu, Ehl-i Beyt ve Kerbela’ya dair sıfat ve kavramların kullanıldığı görülmektedir.

Hazirede, tekkenin ilk kurucusu kabul edilen Erikli Baba, Es-Seyyid Muhammed Baba (v.1800), tekkenin ikinci banisi Şem’î Ebubekir Efendi (ö. 1823/1824), Mehmet Parişan Baba (v.1867) Seyyid Hafız Mustafa Baba (v.1872), son postnişin Küçük Abdullah Baba (v.1921)’nın yanı sıra, tekke postnişinlerinin mezar taşları mevcuttur. Haziredeki mezar taşlarının büyük bir bölümü hanımlara aittir. Ayrıca Topkapı’da faaliyet gösteren Takkeci Tekkesi Haziresi’nden de Kazlıçeşme Tekkesi Haziresi’ne nakledilen mezar taşları olmuştur.¹

¹ Yard. Doç. Dr. Fahri Maden, Kazlıçeşme Bektaşi Tekkesi ve Vakfiyesi, Vakıflar Dergisi, 2013.

✶ İlişkili Yerler

Erikli Baba Kabri, Kazlıçeşme

Kabir

Erikli Baba Tekkesi, Kazlıçeşme

Tekke