Saliha Sultan Sebili ve Çeşmesi

Yapılış Tarihi: H.1145 / M.1732 – 1733

Sebilin Batı yönündeki çeşmenin kitabesi:        
Menbâ’-î âb-ı zülâl-î merhamet
Lücce-î pür cûş-ı ihsân ü sehâ

Devha-î pür berk ü bâr-î saltanat
Şems-i ismet mâder-î zıll-î Hüdâ 

Vâlidê Sultan ki etmiş âlemê
Dest-i cûdun maksem-î âb-î atâ

Zikr ü fikri bâkıyât-î Sâlihât
Kârı hayrât-î hasendir dâimâ

Fî sebîlillâh nîce âsâr edüb
Eyledî kesb-i rızâ-yı Kibriyâ

İşte ezcümlê bu dilcû Çeşme kim
Teşne-lebdir Hızr u İskender anâ

Câri hâfızlar gibî her lûlesi
Sûre-î Kevser okur subh u mesâ

Mâ-hasal bu âb-ı canbahşâ ilê
Oldu şâdan rûh-i pâk-î Mustafâ

Ânı dâ cennette sîr-âb eyleyê 
Sâkî-î Kevser Aliyy-i Mürtezâ

Dîdiler âb-ı hayâtın vasfınî
Gûş edüb söylersin amma Vehbiyâ

Bâri bir mümtâz târih eyleyüb
Vâlide Sultânın iç hayrîna mâ

Sebilin Doğu yönündeki çeşmenin kitabesi:
Hazret-i Vâlide Sultan yânî
Mâder-î Hazret-i Sultan Mahmûd

Matla’-î şems-i hilâfet ki anın
Fer’idir sâye-i Hallâk-ı vedûd

Amel-î Salihâdır sâ’yi müdâm
Kârıdîr kesb-î rızâ-yi Ma’bûd

Havz-ı himmet kereminden memlû
Feyz-i refet eserinden meşhûd

İşte ezcümle bu âsârına bak
Lâzım ise eğer ityân-ı şûhud

Nîce kez yandı yıkıldı Galata
Gösterüb tab-ı ataş âteş ü dûd 

Kimse sû sepmedi illâ keremi 
Komadi teşne-leb-î tab-âlûd

Hacı A’mâ denilen semte edüb
Çeşme açmağa ilâc-ı bihbûd

Oldu bir hayra muvaffak ki olur
Ecri cennetteki havz-î mevrûd

Hem anın hem şeh-i devrânın ola 
Ömr-i Hızır ile zamânî memdûd

Oldu târihe sezâ ey Vehbî
Çeşme- î Vâlide-î Han Mahmûd

Sebilin kitâbesi:
Vâlide Sultân-ı âlî-şân-ı himmet-meşrebin
Ayn-i cûdundan gel ey leb-teşne şîr ü şekker iç

Devr-i İskender’de olsa Hızr derdi gösterib
İşte mâ aynü’l-hayâtı buldum ey İskender iç 

Tıfl-ı müdrik lûlesin vermezdi sedy-i dâyeye
Dîseler ister su iç isterse şîr-i mâder iç

Sû-be-sû gûyâ lisân-ı lûle ilê Çeşmeler
Çağlayub şerbet-fürûşân gibi derler anber iç

Sâhibü’l-hayrın duâsın sû gibî ezberle dê
İşte sû işte sebil istr vüzû et ister iç

Vehbiyâ târihin işrab et atâş-ı ümmetê
Gel sebîl-î Vâlide Sultan’dan âb-î Kevser iç

Başlığın diğer anlamları için Saliha Sultan Çeşmesi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Saliha Sultan Çeşmesi

Saliha Sultan Çeşmesi (Mayıs 2014)
Genel bilgiler
Tür	Meydan çeşmesi
Konum	Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	41°01′31″K 28°58′07″D / 41.02528°K 28.96861°D / 41.02528; 28.96861
Yaptıran	Saliha Sultan
Tamamlanma	1732 ya da 1733
Teknik ayrıntılar
Kitâbesini yazan	Seyyid Vehbi

Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, İstanbul Azapkapı'da Lale Devri sonrasında I. Mahmud'un annesi Saliha Sultan tarafından yaptırılan çeşme. Sokollu Mehmet Paşa Camii, Saliha Sultan Sıbyan Mektebi ve Yeşildirek Hamamı ile beraber bir külliye oluşturması için tasarlanmıştır. Tarihsel süreç içerisinde çeşitli koruma ve düzenlemelere uğramıştır. İlk olarak 1953 yılında geniş kapsamlı bir şekilde restore edilen çeşme, son olarak da 2005 yılında onarılmıştır. Çeşmenin bir "meydan çeşmesi" olma özelliğini kaybetmesinde kent içindeki konumunun ve yaşanan yoğun trafiğin etkisi büyüktür. Meydan çeşmesi özelliğini kaybetmesi, görsel anlamdaki algısını da değiştirmiştir.