Toklu Dede Mescidi
- Tür: Cami
- Tema: Kaybolan Kültür Varlıkları
- Bölge: Türkiye, Marmara Bölgesi, İstanbul, Fatih, Ayvansaray
- Durum: Kayıp
Cami ismini İstanbul’un fethine katılmış Toklu İbrahim Dede’den almıştır. Toklu İbrahim Dede Sokağı’nın bir başka önemi Hadikatü’l-Cevami yazarı Ayvansarayi’nin yaşadığı sokak olmasıdır. Geçirdiği yangınlardan dolayı tahrip olan cami 1890 yılında tamir edilip ibadete açılmıştı. 1. Dünya Savaşında askeri barınak olarak kullanılmış ve bu tarihten sonra da bir daha ibadete açılmamıştır. 1929 yılında burayı Vakıflardan kiralayan kişi tarafından tahribata uğramıştır. Öyle ki 1936’da Eski Eserler Koruma Encümeninin yaptığı tetkiklerde caminin sadece güney duvarı ve mermer direkten başka sağlam bir parçası kalmamıştır. 1980 yılına kadar çoğu harabeye dönüşmüş olsa da varlığını devam ettiren cami, bu tarihten sonra arsa üzerine yapılan evlerle tamamen yok olmuştur.
Caminin bugün hiçbir iz kalmamış geniş bir de haziresi vardı.
 | |
 | |
| Koordinatlar | 41°02′22″K 28°56′33″D / 41.03944°K 28.94250°D |
|---|---|
Toklu Dede Mescidi, İstanbul'da bir Osmanlı camisiydi. Bina aslen adanmışlığı bilinmeyen bir Bizans Doğu Ortodoks kilisesiydi. 1929'da neredeyse tamamen yıkıldı.[1]
- ^ Archaeological Destructıon in Turkey, preliminary report (PDF), TAY Project, s. 29, 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 13 Nisan 2012
