Veliyüddin Efendi Kütüphanesi

Sultan III. Mustafa devrinde iki defa şeyhülislâm olan Veliyyüddin Efendi, 1761 tarihinde şeyhülislâmlıktan ilk azlinde düzenlediği bir vakfiye ile 150 kitabını Âtıf Efendi Kütüphanesi’ne vakfetmiş, buradaki hâfız-ı kütüblerin ücretlerini de bir miktar arttırmıştır. Şeyhülislâmlığa ikinci tayininde bu vakfından rücû etmiş, 1768 tarihli vakfiyesiyle Âtıf Efendi Kütüphanesi’ne verdiği kitaplarla sahip olduğu diğer kitapları, Beyazıt Camii’nin kıble yönünde sağ tarafa bitişik olarak yaptırdığı kütüphanesine vakfetmiştir. Kütüphane, rutubetten korunması için havalandırma sağlayacak bir mahzen üzerine iki kubbeli olarak inşa edilmişti. Kütüphaneye Beyazıt Camii’nin içinden geçilmekteydi.

Veliyyüddin Efendi vakfiyesinde kütüphanedeki görevlilerin ücretlerini, görevlilerin ancak kendilerine tahsisli evlerde oturabileceklerini, hâfız-ı kütübde bulunması gereken nitelikler yanında bulunmaması gereken niteliklerin tespitini, görevlilerin başka bir görev üstlenmeden, bütün gün sadece kütüphanede mesai yapmaları gerektiğini belirtmiştir.

Kütüphaneye kendisine ait 1690 cilt kitabı koymuştur. Daha sonra satın alma yolu ile diğer cami ve medreselerden nakledilen kitapların temini suretiyle koleksiyon zenginleşmiştir. Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi’nde nâdir kitaplar bulunmakta olup, faal olduğu dönemlerde rağbette olduğu, çok sayıda okuyucunun faydalandığı görülmüştür. Kütüphanedeki kitaplar 1952 yılında Beyazıt Devlet Kütüphanesi’ne nakledilmiştir. Bu koleksiyonda 3431 yazma, 515 basma kitap bulunmaktadır. Kaynak: İslam Ansiklopedisi