Ahmet Dede Mescidi, Eyüpsultan

Mescid, Eyüp’te İdris-köşkü civarında, Gümüşsüyü Çeşmesi yakınında, eski Havuzbaşı denilen yere yakın bir mahalde ve Eyüp-Gümüşsuyu Yolu ile Hüsam Efendi Sokağının birleştiği yerde ve sokağın sol tarafındadır. 1934 tarihli şehir rehberinde Hüsam Efendi Sokağı olarak gösterilen yol, çok dik bir patikadır. Burası Bağlar Mevkii diye ünlü idi.

Mescid, çok geniş ve meyilli bir arazi içinde tesis edilmiştir. Üst tarafından İdrisköşkü Karakolu’na yani Gümüş Çıkmaz Sokağa kadar uzanır. Mabedin, bu çıkmaz üzerinde Eyüp-Gümuşsuyu Yolu’na yakın bir yerde ve Hüsam Efendi Sokağı üzerinde olmak üzere üç kapısı vardır. Gümüş Çıkmazı Sokağına açılan geniş, iki söveli kapısının kesme taş kemeri yıkılmıştır. Yol seviyesi yükseltildiğinden kapı çukurda kalmıştır. Kapının dış tarafında ve yol kenarında toprağa gömülü bir şahide ile kapının iç tarafında ve solda ufak bir hazire daha vardır.

Hadika Yazarı, bu mescid için şu kısa açıklamayı yapmıştır: “Banisi Eş-şeyh Ahmed’dir. Ebû Eyyüb Ensari R.A. türbedarlarındandır. Orada medfundur. Minberini İshak Efendi koymuştur. Mescidin mahallesi vardır.”

Mescid, 1145 (1732) tarihinde yapılmıştır. Esas kapısı Hüsam Efendi Sokağı üzerinde olup mermer sövelidir. Üzerinde Kelime-i Tevhid ve 1304 (1886) tarihi görülmektedir. İzzet imzalıdır. Yazının iki yanına, kabartma olarak Mevlevi sikkeleri yapılmıştır. Bu kapıdan büyükçe bir bahçeye girilir. Sağ taraf haziredir.

Yapı günümüzde mescit, tevhithane, hazireden müteşekkildir. Mescitte ayrıca bir de kuyu vardır. Mecmua-i Tekâya’da adı, Hatuniye Tekkesi olarak kayıtlı olup bir Nakşi tekkesidir. 1256 ve 1294 tarihli tekkeler listesinde ise “Kâriler Tekkesi” diye kayıtlıdır ve her iki tarihte de yerinin arsa olduğu belirtilmiştir.¹

—–

¹ Eyüpsultan Belediyesi – Hatuniye Tekkesi