Hindiler Tekkesi, Üsküdar

Âyin günü Cumartesi olan bu Kadirî Tekkesi, Selâmi Ali Efendi Caddesi’ne açılan Küfeci Çıkmazı üzerinde bulunuyordu. Tekke, 1161 (1748) tarihinde vefat eden, Şeyh Feyzullah Efendi tarafından kurulmuştur. Tekkesi’ni 1737 tarihinde tesis etmiştir. Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki 5 Zilhicce 1238 (13 Ağustos 1825) tarihli bir ‘istida’da tekkenin ismi “Seyyid Mürtaza oğullarından Arabşi oğlu Feyzullahü’l-Hindî” şeklinde geçmektedir. İstidada ayrıca bu Kadirî Tekkesi’ne şeyh tayini rica edilmiştir. Mecmua-yı Tekaya adlı eserde, Hindûlar Tekkesi ismiyle kayıtlı olup, yeri arsa olarak gösterilmiştir. Yine bu kitapta, Veliyyüddin Efendi’nin 1890 tarihlerinde tekkenin şeyhi bulunduğu yazılıdır. Buna göre, dergâh bu yıllarda yanmış veya yıkılmıştır. Fakat, kısa bir müddet sonra yeniden ahşap olarak yapılmıştır. Tekkeye, 13 Recep 1325 (22. 8. 1907) tarihinde yardım edilmesi istenmiştir. Yüksek bir mevkide bulunduğundan güzel bir manzaraya sahip olan tekke, 1930 tarihlerinde yıkılmıştır. Tekkenin yan tarafındaki mezarlığın büyük bir bölümü yok olmuş bir kısmı ise, yakın tarihte, cadde kenarındaki, Feyzullah Efendi’nin lâhdi yanında hazırlanan hazîreye nakledilmiştir. Tekkenin, buradaki Çingenelerle sıkı bir bağlantısı vardı. Hindistan’dan yayıldığı söylenen bu kavim, İstanbul’a Fatih Sultan Mehmet tarafından, Gümülcine’den ve Menteşe Sancağı’ndan getirtilerek Edirnekapı dahiline yerleştirilmişti. Daha sonraki dönemde ve XVIII. yüzyıl başlarında şehrin iç kısımlarına, bilhassa Fatih Camii civarındaki Büyük Karaman ve Dülgerzâde Mahallelerine yayılmışlardı. Fakat işledikleri ananevî suçlar nedeni ile bu yerlerden kaldırılarak Sulukule, Yenibahçe, Ayvansaray- Lonca, Üsküdar-Selâmsız, Kasımpaşa- Hacı Hüsrev, Beyoğlu-Yenişehir-Sazlıdere semtlerine ve Büyükdere-Çayır Mahallesi’ne yerleştirilmişlerdir. Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere, Selâmsız Çingeneleri Üsküdar’a XVIII. yüzyıl ortalarına doğru muhtemelen, 1730-35 tarihlerinde gelmişlerdir.

www.uskudar.bel.tr